The sixth decade of this century may be considered a period of dynamic development of the Soviet ethics. In contrast with the post-revolutionary period, the ethics does not limit itself to a normative reflection, but starts also extensive studies in the theory of ethics. According to the authors of the present article, there are all reasons to believe that the marxist ethics will become a scientific discipline in a full sense of the word. The purpose of the article is not (...) to discuss all problems involved in the contemporary Soviet ethics, but above all to outline main problems and trends of its development. The authors distinguish following aspects of the ethical investigations: philosophical, sociological, social-psychological, axiological, pedagogical, historical, gnoseological, logical, and metaethical. Together with a critical evaluation of solutions of certain problems, they criticize some abstractive and ahistorical, in their opinion, approach to ethics which has been manifested above all in works of Y. A. Milner-Irinin and P. M. Egides. (shrink)

Książka stanowi wprowadzenie do twórczości Richarda Rorty'ego, a także próbę osadzenia jej na szerszym tle filozofii współczesnej, ze szczególnym uwzględnieniem filozofii postmodernistycznej. Obecne są w niej szersze analizy stanu kultury współczesnej, a także relacje z istotnych koncepcji obecnych we współczesnej humanistyce, bez których nie można zrozumieć ewolucji współczesnej humanistyki i specjalnej roli, jaką odegrała w niej filozofia Richarda Rorty'ego.

Przekaz legendarnego Orfeusza już przez autorów starożytnych identyfikowany był z niejasną i trudną symboliką. Język ten, pomimo swojej niejasności, był najlepszą drogą do komunikacji pomiędzy bogami a ludźmi. Niniejszy artykuł jest kolejną próbą, na podstawie starożytnych przekazów, współczesnej literatury krytycznej i refleksji autora, opisania orfizmu: starożytnego fenomenu łączącego ze sobą przekaz religijny, filozoficzny, antropologię i teologię. Zjawisko to wciąż nie jest dostatecznie rozumiane, mimo, że odgrywa kluczową rolę w kształtowaniu się mentalności i duchowości współczesnego człowieka. Orfizm jako starożytna via-religia (...) do zbawienia i samopoznania wymaga nieustających studiów bazujących wyłącznie na oryginalnych greckich tekstach, stanowiących niezgłębioną kopalnię wiedzy na temat religijności starożytnych Greków. (shrink)

Marcel Gauchet to mało znany w Polsce historyk i filozof francuski. Żadna z jego książek nie została do tej pory przetłumaczona na język polski. Dostępny w tym języku jest jeden z esejów pochodzący z La démocratie contre elle-même (Demokracja przeciwko sobie samej), opublikowany w kwartalniku „Res Publica Nowa” w grudniu 2002 r. pt. Nowy wiek osobowości. Próba psychologii współczesnej, przełożony i opracowany przez Wiktora Dłuskiego. W tekście tym Gauchet stawia tezę o mającej miejsce we współczesnym świecie rewolucji antropologicznej, (...) polegającej na zmianie roli rodziny ze wspólnoty ustanawiającej i podtrzymującej więzi społeczne na grupę społeczną niemającą wpływu na kształt życia społecznego. Przybliżenie sylwetki Gaucheta wydaje się niezbędne, albowiem jego myśl stanowi ważki i godny uwagi głos w dyskusji nad stanem współczesnej polityki oraz świata. -/- W niniejszym artykule skupię się na dwóch poruszonych przez Gaucheta zagadnieniach. Pierwsze z nich to ideologiczne konsekwencje ostatniego kryzysu gospodarczego, m. in. pokonanie lewicowej frakcji politycznej przez prawicową czy kryzys demokracji objawiający się dominacją interesów jednostkowych nad wspólnotowymi. Drugą kwestię stanowi kryzys liberalizmu polegający na występowaniu dwóch sprzecznych trendów na scenie politycznej, mianowicie,dominacji idei państwa interwencjonistycznego, dążącego do zbudowania dobrze funkcjonującego państwa opiekuńczego oraz rosnącego w siłę domagania się praw jednostki, co odbywa się, zdaniem Gaucheta, kosztem państwa. -/- Źródła będące podstawą niniejszego tekstu to przede wszystkim wywiad Macieja Nowickiego z Marcelem Gauchetem pt. Nie ma już lewicy, prawica zwyciężyła na zawsze opublikowany w miesięczniku „Europa. Magazyn Idei Newsweeka” w 2009 r. oraz wydane w 2007 r. I i II tom L’Avènement de la démocratie (Nadejście demokracji) Gaucheta. (shrink)

Celem niniejszego artykułu jest omówienie niektórych problemów, które występują podczas określania koreferencji w tekście. Analizy takie były prowadzone na potrzeby projektu CORE – Komputerowe metody identyfikacji nawiązań w tekstach polskich. Głównym celem projektu było stworzenie nowatorskich metod i narzędzi informatycznych służących do automatycznego wykrywania anafor i koreferencji w tekstach pisanych w języku polskim. Główny problem z wyznaczaniem faz koreferencji w języku polskim wyłonił się w efekcie kilku czynników. Na poziomie pragmatycznym i semantycznym nie było proste zadecydować czy zachodziła (...) identyczność, czy tylko podobieństwem między dwoma obiektami. Dodatkowym utrudnieniem był brak specjalistycznej wiedzy, który sprawił, że wyznaczenie faz koreferencji było szczególnie trudne między frazami w wyjątkowo specjalistycznych tekstach. Na poziomie gramatycznym, niektóre cechy języka polskiego utrudniły anotację. Ze względu na brak rodzajników określonych i nieokreślonych bardzo trudno było określić, czy nadawca zawsze miał na myśli ten sam obiekt, czy różne obiekty należące do tej samej klasy. Wreszcie, długie zdania bez podmiotu spowodowały pewne problemy przy wyznaczaniu łańcuchów koreferencyjnych między analizowanymi frazami. (shrink)

The article discusses the essence of English loan words in German with particular emphasis on the present situation, but also contains a reference to the past and literature. It is also a slightly modified version of my speech on the occasion of Professor Ryszard Lipczuk’s 65th anniversary.

Assuming that formulation of General Theory of Relativity gave rise to the attempts to formulate uniform field theory of matter, it must be emphasised that the work that inquired most deeply into its consequences for spacetime ontology and, moreover, for general ontology of physics that resulted from analysis of new physical theories, was H. Weyl's „Space Time Matter”.

Barcz and Zaręba (2021) argue that depending on the shape and the size of the asymmetry in attributions of intentional actions one can distinguish various interpretations of the Knobe effect. Their classification of these interpretations can be used to compare judgments of intentional action across different languages and cultures. Our study in three languages (Polish, English and Italian) indicates that there is some cross-cultural variation both in the ascription of intentionality to an action and in the ascription of actions to (...) the agent. (shrink)

A Few Notes on Aspect Seein g in Contemporar y Aesthetics In this paper author examines the problem of aspect seeing in reference to works of Ludwig Wittgenstein and Virgil C. Aldrich posing the question of whether they are applicable to experience of musical works. Drawing on examples from Wittgenstein’s Philosophical Investigations, author maintains that hearing a melody as solemn, sad, et cetera is neither universal nor unequivocal. Musical work, author suggests, does not present itself spontaneously to the listener. Conversely (...) it must be sought and found. To speak of aspect hearing or hearing as (as aesthetic hearing) in reference to music, one must seek out those qualities of musical work that are perceptual but also individually grasped in contrast to what is given in experience through acculturation and training. (shrink)

The author quotes some opinions according to which the valuations have no cognitive value: the valuations have no truth-value; they cannot be decided basing on experience; the have no significance in the semiotic sense of the term; no problematic of the semiotic characteristic of valuation should be taken up, as they are not problems of cognitive value; valuative expressions do not belong to the science. The author analyses mainly the 5th opinion. It can be understood in three ways: as a (...) summary of an actual development stage of the science; as a methodological thesis being a component of some methodological model of a science, and as a directive addressed to scientists and recommending them to eliminate valuations from their science. In every of the above meaning the 5th opinion is to be rejected. In the interpretation it is a trivial falsehood, in the interpretation it is ineffective as a guide line of an action, and in the interpretation it assumes an inadequate reconstruction of a science, for it is possible to carry out such a reconstruction which would make possible an occurring of valuations in the science which do not lose anything of their adequacy in other respects. Designing such a reconstruction the author takes as a point of departure a distinction between objective valuations and purely expressive valuations. The former may be used as scientific assumptions and the latter – being deprived of logical value – only as criteria in the choice of problems. It is evident, however, that the sole existence of valuations in a role of scientific assumption does not disturb a realization of the paramount aim of scientific investigations, i.e. resolutions of problems formulated by the scientists. This can only take place when some additional conditions are fulfilled which the author is trying to formulate in a general way. (shrink)

The structure of everyday communication reflects metaphorical thinking. People speak about the presence or absence of problems in terms of weather. Problems appear in every¬day life and so does the weather topic. Bad weather often evokes sadness, therefore it can be to said to constitute a problem; similarly, good weather is often equated with cheerful mood. Thus, in view of the above analysis, weather can be seen as an im¬portant experiential basis for conceptual metaphors.

Der Artikel zeigt dichterisches Schaffen vom Priester Wacław Buryła unter dem Gesichtspunkt die moderne Priesterpoesie. Der Text bespricht auch diese Richtung der Priesterpoesie als ungewöhnliches Literaturphänomen im Weltmaßstab.